De Tweede Wereldoorlog
Al op 15 mei 1940 bezet het Duitse leger Goes. Op 1 september 1941 wordt de gemeenteraad ontslagen en enkele maanden later, op 15 december 1942, wordt C.E.P. Lenshoek van de NSB-partij geïnstalleerd als burgemeester van Goes.
Zo start de Tweede Wereldoorlog in Goes. Het Gemeentearchief verzamelt en bewaart foto’s van de gebeurtenissen die zich vervolgens gedurende de oorlog afspeelde in Goes en omstreken. Om alle foto’s in onze collectie te bekijken, klik op de onderstaande knop.
Vertelarchief
Persoonlijke verhalen horen over het leven in Goes tijdens de Tweede Wereldoorlog? Luister dan naar het verhaal van Kitty van Arenthals-Haasdonk in Het Vertelarchief, waarin ze vertelt over het opgroeien aan de Grote Markt. Als ze vier jaar oud is breekt de oorlog uit, en schuilt ze in de kelder van de Twentsche Bank. Ze vertelt over de vrouw die bij hen introk om voor de Duitsers te werken, maar ’s nachts op pad ging voor het verzet. In de tweede video vertelt ze over haar beleving van de bevrijding van Goes en de wederopbouw die volgde. De geallieerden die de markt op komen rijden en onderdak nodig hebben, de strenge winter en ook de terugkeer van het gewone leven zijn onderwerpen die aan bod komen. Bekijk de video’s hier.
Archieven
Het Gemeentearchief Goes huist verschillende archieven met relatie tot de Tweede Wereldoorlog. Denk bijvoorbeeld aan het Comité Goes Hulpverleening Oorlogsschade 1944, dat direct na de bevrijding werd opgericht. Daarnaast is er openbaar archiefmateriaal te vinden in het Archief van de Gemeente Goes 1930-1969. Om hier inzage in te krijgen, kun je contact opnemen met het Gemeentearchief via het e-mailadres gemeentearchief@goes.nl. Bekijk alvorens het inventaris om te zien wat er in het archief te vinden is.
Bevrijding
In de ochtend op een zondag eind oktober 1944 is het doodstil op straat. Kerkdiensten gaan niet door en de stad lijkt haast uitgestorven. Er vindt nog een enkele schotenwisseling plaats in de Buys Ballotstraat, maar dan is het zo ver: de bevrijding van Goes is officieel op 29 oktober 1944, om 14:32. Vanuit de Sint Adriaanstraat rijden er geallieerde legervoertuigen de Grote Markt op en verzamelt men zich om feest te vieren. In het bevrijdingsnummer van Vrije Stemmen van de Ganzestad staan de woorden van waarnemend burgemeester Vermaire:
Eindelijk dan de lang verblijde dag. We mogen hem noemen de dag der verlossing van het juk der onderdrukkers.
In Goes vind je de redactie van Vrije Stemmen uit de Ganzestad, het verzetsblad dat in 1944 illegaal (en vanaf 1945 legaal) wordt verspreid. De uitgaven zijn terug te lezen op Krantenbank Zeeland. Naast de verzetskrant is ook het NSB-blad De Zeeuwsche Stroom te lezen dat tussen 1941-1944 verschijnt in Zeeland. Deze vind je hier.
Bibliotheek en documentatie
‘Breekbare helden: het verzet in Zeeland 1940-1944’ door Carla Rus of ‘De oorlog in stukken: de beleving van de jaren 1940-1945 op de Bevelanden’ door Frank de Klerk: De bibliotheek van het Gemeentearchief Goes bestaat uit een gespecialiseerde collectie boeken en tijdschriften op het gebied van de Nederlandse en Zeeuwse geschiedenis, waaronder een selectie boeken over de Tweede Wereldoorlog. Ben je op zoek naar specifieke literatuur? Neem dan contact op met het Gemeentearchief via het e-mailadres gemeentearchief@goes.nl en informeer naar de mogelijkheden. Momenteel is de bibliotheek nog niet online doorzoekbaar via onze database.
Daarnaast heeft het Gemeentearchief Goes een documentatieverzameling aangelegd. Hierin vind je uiteenlopende collectie aan aanplakbiljetten, propagandamateriaal en ander drukwerk.
Let op: boeken en documentatie worden, net zoals archiefmateriaal, niet uitgeleend. Je kunt ze enkel inzien in de studiezaal. Bekijk de contactgegevens van Gemeentearchief hier.
