Het Geheim van het Stadhuis
Open Monumentendag 2025
In het jaar 1796 wordt Goes opgeschrikt door een drama. Onder het raam van de gijzelkamer van het stadhuis ligt het levenloze lichaam van Pieternella Verplakke. Haar man, Johannes Posset, zit op datzelfde moment gevangen in de toren, beschuldigd van diefstal. Al snel wordt de verdenking naar hem verlegd: heeft hij zijn vrouw vermoord?
Tijdens Open Monumentendag 2025 speel je een detectivespel om erachter te komen wie de moord heeft gepleegd op Pieternella Verplakke. Het échte verhaal lees je hieronder.
Johannes Posset
In de nacht van 11 op 12 september 1796 wordt Johannes Bernardus Posset in Goes opgepakt. De reden? Verstoring van de openbare orde.
Johannes is als tamboer met het leger naar Goes gekomen, waar hij Pieternella Verplakke leert kennen. Een rolmodel is Johannes niet, ook niet in het leger: hij maakt ruzie en is al eens zonder toestemming vertrokken. Wanneer hij die nacht in 1796 opnieuw onrust veroorzaakt in de stad, grijpt de stedelijke garde in. In afwachting van zijn veroordeling wordt hij opgesloten in de gijzelkamer van het stadhuis, een kale ruimte op de tweede verdieping.
Zijn jonge vrouw Pieternella – nog geen halfjaar daarvoor bevallen van dochter Maria Theodora – vraagt toestemming om haar man te mogen bezoeken. Dat verzoek wordt ingewilligd. Maar het bezoek loopt tragisch af. Kort daarna wordt Pieternella onder het raam van de gijzelkamer dood teruggevonden. Het vonnis vermeldt niet veel meer dan dat: ze moet door Johannes uit het raam zijn geduwd.
Johannes ontkent, maar zijn reputatie werkt niet in zijn voordeel. Hij staat al bekend als onruststoker, heeft eerder gediend en gedeserteerd, en bekent tijdens het proces ook nog diefstallen van tabak, koffie en brons. Goederen die Pieternella weer doorverkocht. Genoeg voor de rechters om hard te oordelen. Johannes is bestraft met een geseling in het voorportaal van het stadhuis en levenslange verbanning uit Zeeland.
Van Johannes horen we later nog in Amsterdam, waar hij opnieuw een spoor van diefstal, relaties en buitenechtelijke kinderen nalaat. Na 1812 verdwijnt hij definitief uit de bronnen. Waarschijnlijk is hij naamloos gestorven, ver weg van Goes.
Het lot van dochter Maria Theodora
Voor hun dochter Maria Theodora heeft de dood van Pieternella en de verbanning van haar vader grote gevolgen. Als baby wordt ze nog ingeschreven bij het weeshuis, maar de eerste jaren is ze waarschijnlijk bij familie ondergebracht. Vanaf 1801 groeit ze daadwerkelijk op in het Weeshuis van Goes.
Uit de archieven weten we zelfs wat ze door de jaren heen kreeg: een nieuw jak, een rok, en pas na haar tiende verjaardag… haar eerste schoenen. Maria blijft daar tot 1815. Dan ontvangt het weeshuis een brief van haar vader Johannes uit Amsterdam. Hij vraagt verlof voor zijn dochter, en niet veel later dat zij helemaal bij hem mag gaan wonen. Maria vertrekt, en in de administratie van het weeshuis staat droogjes genoteerd: “zonder uitzet vertrokken”.
Dat we dit verhaal zo volledig kunnen reconstrueren, danken we aan het rijke Weeskamerarchief van Goes. En zo brengt een vraag uit hedendaags genealogisch onderzoek ons terug naar een dramatische gebeurtenis in het stadhuis van 1796 – het ware verhaal achter onze escape room
Dat we dit verhaal zo volledig kunnen reconstrueren, danken we aan het rijke Weeskamerarchief van Goes. En zo brengt een vraag uit hedendaags genealogisch onderzoek ons terug naar een dramatische gebeurtenis in het stadhuis van 1796 – het ware verhaal achter onze escape room.
