Westerkerk
Gereformeerde kerk uit 1929 aan de rand van de Westwal
Aan de rand van het historische stadscentrum van Goes, op de Westwal, staat sinds 1930 de Westerkerk: een markant rijksmonument in sobere, zakelijke architectuur. Het kerkgebouw vormt samen met de pastorie en de kosterswoning een waardevol complex, ontworpen door architect Arend Rothuizen, grondlegger van het architectenbureau dat zijn naam draagt. In onderstaande video vertelt architect en bouwhistorica Karlijn de Wild je meer over de impostante Westerkerk in Goes.
Ontwerpkeuze en bouw
De locatie aan de Westvest werd in 1929 aangekocht voor 5 gulden per vierkante meter. Omdat het terrein deels op geroerde grond ligt, restanten van oude vestingwerken, gaat de aankoop gepaard met een bodemonderzoek. Dat blijkt geen overbodige luxe: de toren moet op palen worden gefundeerd vanwege een veenlaag, terwijl de kerk zelf een traditionele fundering krijgt.
Voor het ontwerp werden twee plannen ingediend: een kruiskerk van Frans Rothuizen en een zaalkerk van zijn zoon Arend. In een bijzonder staaltje sportiviteit pleitte vader Frans zelf voor het ontwerp van zijn zoon, dat volgens hem beter aansloot bij de omgeving en de behoeften van de gemeente. Het winnende plan omvatte niet alleen de kerk, maar ook de pastorie, de kosterswoning en een fietsenberging. De eerste steen is gelegd op 29 november 1929 door R.J. v.d. Veen. Minder dan een jaar later, in 1930, is het gehele complex voltooid.
Eerste steenlegging Westerkerk 29 november 1929. Voorste rij v.l.n.r.: Van den Berg (directeur Bank Associatie); Q Trimpe (landbouwer); Buitenhuis (ambtenaar Raad van Arbeid); P. Staal (bakker); Bidet (Raad van Arbeid); Quakkelaar (winkelier); ds. R.j. van der Veen (predikant); Steenblok (winkelier); Steketee (sigarenwinkelier); Dekker (administrateur); J. Jongepier (manufacturier voorzitter bouwcommissie); Popuwer (technisch ambtenaar); F.G.C. Rothuizen (architect van de Westerkerk); J. Donner (manufacturier).De twee personen achter dhr. Van den Berg: mevrouw Zuidema; mej. J. van der Veen (dochter van de dominee).De vrouw achter Q. Timpe: mevrouw van der Weert.Middelste rij v.l.n.r.: J. Laport (bankdirecteur); P. Trimpe (schilder); drie gebroeders Van de Weert (aannemers); Van Driel; A. Rothuizen (zoon van de architect).Achterste rij v.l.n.r.: Schrijver (metselaar); de mannen achter P. Trimpe (schilder) zijn T. Geense (timmerman) en J. Slager (timmerman), dan dhr. Schrijver (metselaar); Schrijver (metselaar); De Wolf (metselaar); Harinck (metselaar)
Architectuur en bijzonderheden
De Westerkerk is uitgevoerd in traditionele Hollandse baksteenarchitectuur met rode pannendaken, passend binnen de rationalistische stijl van Arend Rothuizen in deze periode. Opvallend is het entreeportaal dat architectonisch losstaat van het hoofdgebouw door een eigen dak. De karakteristieke baksteenmaterialisatie zet zich door in het interieur, wat de kerk een ingetogen en toch warme uitstraling geeft.
De slanke toren met koperen spits – 37,5 meter hoog – is een herkenningspunt in de stad en vertoont opvallende gelijkenis met de toren van het PZEM-hoofdkantoor in Middelburg, eveneens een ontwerp van Rothuizen. De oplettende kijker heeft misschien wel gezien dat er geen uurwerken zijn aangebracht op de toren. Terwijl dit in het ontwerp wel de bedoeling was. der detail: de toren werd ontworpen met ruimte voor uurwerken, maar die zijn nooit geplaatst. Ook het orgel kent een verhaal: het door A.S.J. Dekker ontworpen instrument werd jarenlang gebruikt als referentie-orgel voor nieuwe klanten van de bouwer.
