Monumenten
Goes telt een groot aantal monumenten, vooral in het gebied rond de stadshaven en de Grote Markt. Indrukwekkende panden met een groots en interessant verleden: denk aan de Grote of Maria Magdalenakerk, Huis Hoope, het Jachthuis, de Koornbloem, Huis de Baerse en ’t Soep’uus.
Soort monumenten
In Nederland bestaan er meerdere soorten monumenten: rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten, provinciale monumenten en beeldbepalende panden in beschermde stads- en dorpsgezichten.
Het soort monument bepaalt onder meer welke rechten en plichten de eigenaar van een monument heeft, maar ook welke financiële mogelijkheden er zijn om onderhoud, restauratie of verbouwing te financieren. In de gemeente Goes hebben we alleen rijksmonumenten en gemeentelijke monumenten.
Rijksmonument
Een rijksmonument is in Nederland een zaak (gebouw, object, stads- of dorpsgezicht) dat van algemeen belang is wegens de schoonheid, de betekenis voor de wetenschap of de cultuurhistorische waarde. Dit staat omschreven in de Monumentenwet van 1988. Er geldt een minimumleeftijd van 50 jaar van de zaak om in aanmerking te komen voor de status van beschermd rijksmonument.
Gemeentelijk monument
Een gemeentelijk monument is een bouwwerk, archeologische vindplaats of landschappelijke structuur die op grond van een gemeentelijke monumentenverordening bescherming geniet vanwege bijzondere cultuurhistorische of architectonische waarde. Objecten met een gemeentelijke monumentenstatus zijn van lokaal of regionaal belang, terwijl objecten die aangewezen zijn als rijksmonument vaak een nationaal of internationaal belang hebben.
De Grote- of Maria Magdalenakerk
De Grote kerk, gewijd aan de heilige Maria Magdalena, onderging vele uitbreidingen, brandde in 1618 grotendeels af, maar verrees daarna weer in volle glorie. Tegenwoordig is het een van de belangrijkste monumenten van Goes welke een centrale rol speelt in het culturele leven in de stad.
De Koornbloem
Korenmolen ‘De Koornbloem’ in Goes werd gebouwd in 1801 als stellingmolen aan de toenmalige noordgrens van de stad. De molen werd in 1972 ingeschreven in het rijksmonumentenregister en draait nog steeds.
De Korenbeurs
De Korenbeurs kent een lange geschiedenis als herenhuis en hotel. Begin achttiende eeuw werd het verbouwd door Keetlaer. Onder leiding van familie Verwer ontwikkelde het zich tot luxe logement aan de Grote Markt.
De Oostmolen
De Oostmolen is de laatst overgebleven molen van Kloetinge en werd gebouwd in 1704.
De Villa
Deze vrijstaande villa werd in 1886 in rijke eclectische stijl waarin neorenaissance elementen overheersen, gebouwd in opdracht van de directeur van de plaatselijke meelfabriek Salberg.
De Watertoren
De watertoren: een opvallend bouwwerk dat deel uitmaakt van de Goese skyline, ontworpen door Carl Francke uit Bremen. Met een hoogte van 63,00 meter behoorde het tot de hoogste watertorens van Nederland toen het werd gebouwd in 1912.
Het Jachthuis
In 1871 liet de ambachtsheer van Kloetinge, Clotterbooke Patijn, een nieuw buitenhuis bouwen: het Jachthuis.
Het Weeshuis
Het weeshuis in de Singelstraat in 1994, een beeldbepalend gebouw in de oude binnenstad van Goes. Na de opheffing van het weeshuis in 1940 functioneerde het als bibliotheek, school en nu als museum.
Rijks-hbs van Goes
Gebouwd als hbs in 1866, heeft het pand aan de Albert Joachimikade 5 een lange tijd gediend als middelbare school. Nog steeds is het een opvallende verschijning naast de stadsgevangenis.
Stadhuis
Het oude stadhuis van Goes op de Grote Markt kreeg in 1972 de status van rijksmonument. Daarvoor werd het gebruikt als hoofdkantoor van de gemeente Goes.
’t Soepuus
Tot 1809, toen door een sluis geen getij meer in de Goese stadshaven bestond, heeft ’t Soepuus dienst gedaan als getijwaterkorenmolen.
Visperk
Al sinds de 16e eeuw diende het visperk als belangrijke plek voor de vishandel: het was een tijd waarin de handel in verse vis floreerde. Nu is het visperk nog steeds een opvallend monument aan de kade.
Wijngaardstraat 3
De grootte van deze oude patriciërswoning op Wijngaardstraat 3 en de prominente locatie bij de Vlasmarkt maakte het herenhuis geschikt voor de vele functies die het pand bekleedde door de jaren heen, van Vakschool voor meisjes tot Gemeentelijke Archiefdienst.
Grote Kade 44: De Baerse
Huis de Baerse dateert, zoals de gevelsteen aangeeft, uit 1555. Dit pand is gebouwd na de stadbrand van 1554. Het is initieel gebouwd als woonhuis maar fungeert nu al decennia ook als winkel op de begane grond.
J.A. van der Goeskade 69: Huis Hoope
Huis Hoope werd in 1651 gebouwd aan de haven van Goes. Vermoedelijk werd het huis als kantoor gebouwd voor de ‘Noordse Compagnie’ die in 1650 was opgericht door twee Goese ondernemers. Inmiddels staat het bij vele echter bekend als de voormalige brugwachterswoning.
Turfkade 9: De Rijke Bruineman
Dit pand aan de Turfkade is ca. 1580 gebouwd. De oorspronkelijke bebouwing is afgebrand tijdens de stadsbrand van 1554. Dit pand fungeert al eeuwen als woonhuis en winkel en heeft al veel interessante eigenaren gehad.